R

R
Abjad Rumi dasar

R ialah huruf Rumi moden yang ke-18. Penutur di Malaysia, Singapura dan Brunei cenderung menyebut huruf ini sebagai ar (IPA: [ɑr]) mengikut bahasa Inggeris manakala penutur di Indonesia cenderung menyebut huruf ini sebagai ér (IPA: [ɛr]) mengikut bahasa Belanda.

Ia melambangkan bunyi konsonan getaran gusi /r/ yang wujud dalam bahasa-bahasa Melayu baku Malaysia,^[1] Brunei^[2] dan Indonesia^[3] pada suku kata awal dan tengah sesepatah perkataan; di hujung katanya pula dibunyikan dalam sebutan baku Indonesia dan Singapura tetapi gugur pada sebutan Malaysia dan Brunei.^[4]

Sejarah sunting

Hieroglif Mesir tp

R Proto-Semitik

n Phoenicia

R Etruskan

Rho Yunani

R Etruskan Akhir

Bentuk huruf Semitik yang asalnya mungkin diilhamkan dari hieroglif yang membawa erti "kepala" disebut t-p dalam bahasa Mesir, tetapi dipinjam oleh kaum Semitik bagi bunyi /r/ kerana dalam bahasa mereka, perkataan "kepala" berbunyi Rêš (juga nama hurufnya). Huruf berkenaan berkembang menjadi Ρ ῥῶcode: grc is deprecated (Rhô) Yunani dan R Latin. Barangkalinya sesetengah bentuk Etruskan dan Yunani Barat bagi huruf ini dibubuh satu lagi garis agar berbeza bentuknya dari huruf P sekarang.

Sebutan R sunting

Lihat juga: Konsonan rotik

Dalam Huruf Fonetik Antarabangsa, simbol [r] menandakan bunyi getaran alveolus. Sesetengah bahasa ada memakai huruf r dalam abjad (atau skema transliterasi Rumi) masing-masing bagi menandakan konsonan rotik selain getaran alveolus.

Getaran alveolus [r]	dengar	bahasa Inggeris Britain (sesetengah loghat atau pertuturan tegas), Albania ("rr"), Arab, Armenia, Belanda (baku), Bulgaria, Catalan, Finland, Hungary, Itali, Jepun (pertuturan tegas lelaki), Jerman (sesetengah loghat), Lithuania, Latin, Norway, Poland, Romania, Rusia, Scots, Sepanyol ("rr") Sweden, Wales
Malaran tak gesar alveolus [ɹ]	dengar	Inggeris (kebanyakan loghat), Belanda (kedudukan tertentu dalam perkataan sesetengah loghat), Faroe
Sadap alveolar [ɾ]	dengar	Albania ("r"), Catalan, Greek, Hindi 'र', Itali, Portugis, Sepanyol ("r"), Turki,
Sadap sisian alveolus [ɺ]	dengar	Jepun
Frikatif gelungan bersuara [ʐ]	dengar	Mandarin (alofon)
Malaran tak gesar gelungan [ɻ]	dengar	bahasa Inggeris Amerika (sesetengah loghat), Mandarin (alofon)
Sadap gelungan [ɽ]	dengar	Hindi 'ड़', Inggeris Scotland (adakala)
Getaran uvular [ʀ]	dengar	Jerman (baku), Perancis; Belanda (di Belgium dan beberapa loghat di Belanda), bahasa Sweden (Sweden Selatan)
Frikatif uvular bersuara [ʁ]	dengar	Jerman, Denmark, Perancis (sekitar Paris), Ibrani Moden, Portugis

Kod-kod pengkomputeran sunting

Perwakilan alternatif R

fonetik NATO		Kod Morse
Romeo		·–·

Bendera isyarat	Semafora	Panduan ASL	Braille

Titik kod		Huruf besar R	Huruf kecil r
Unikod		U+0052	U+0072
ASCII	Perpuluhan	82	114
ASCII	Perduaan	01010010	01110010
EBCDIC		217	153

Rujukan sunting

^ Karim, Nik Safiah; M. Onn, Farid; Haji Musa, Hashim; Mahmood, Abdul Hamid (2008). Tatabahasa Dewan (ed. 3). Kuala Lumpur: Dewan Bahasa dan Pustaka. m/s. 297–303. ISBN 978-983-62-9484-5.
^ Clynes, Adrian; Deterding, David (August 2011). "Standard Malay (Brunei)". Journal of the International Phonetic Association. 41 (2): 259–268. doi:10.1017/S002510031100017X. Diarkibkan daripada yang asal pada 2021-08-16.
^ Soderberg, Craig D.; Olson, Kenneth S. (2008). "Indonesian". Journal of the International Phonetic Association. 38 (2): 209–213. doi:10.1017/S0025100308003320.
^ Abu Bakar, Mukhlis (2019-12-18). "Sebutan Johor-Riau dan Sebutan Baku dalam Konteks Identiti Masyarakat Melayu Singapura". Issues in Language Studies. 8 (2). doi:10.33736/ils.1521.2019. ISSN 2180-2726.

Lihat juga sunting

For other meanings and uses of the letter "R", see R (disambiguation). See also:

Abjad Rumi/Latin
Aa	Bb	Cc	Dd	Ee	Ff	Gg	Hh	Ii	Jj	Kk	Ll	Mm	Nn	Oo	Pp	Qq	Rr	Ss	Tt	Uu	Vv	Ww	Xx	Yy	Zz

[:1-1] Karim, Nik Safiah; M. Onn, Farid; Haji Musa, Hashim; Mahmood, Abdul Hamid (2008). Tatabahasa Dewan (ed. 3). Kuala Lumpur: Dewan Bahasa dan Pustaka. m/s. 297–303. ISBN 978-983-62-9484-5.

[ClynesDet2011-2] Clynes, Adrian; Deterding, David (August 2011). "Standard Malay (Brunei)". Journal of the International Phonetic Association. 41 (2): 259–268. doi:10.1017/S002510031100017X. Diarkibkan daripada yang asal pada 2021-08-16.

[SodOlson2008-3] Soderberg, Craig D.; Olson, Kenneth S. (2008). "Indonesian". Journal of the International Phonetic Association. 38 (2): 209–213. doi:10.1017/S0025100308003320.

[4] Abu Bakar, Mukhlis (2019-12-18). "Sebutan Johor-Riau dan Sebutan Baku dalam Konteks Identiti Masyarakat Melayu Singapura". Issues in Language Studies. 8 (2). doi:10.33736/ils.1521.2019. ISSN 2180-2726.

[1]

[2]

[3]

[4]