Sekolah Berasrama Penuh

Sekolah Berasrama Penuh (SBP) (Fully Residential School) merupakan kumpulan sekolah menengah berasrama yang diwujudkan bagi menyediakan suasana persekolahan yang terancang, terkawal dan kondusif bagi mengembangkan potensi murid yang cemerlang ke arah melahirkan modal insan berkualiti. Perkembangan SBP mula diberi penekanan oleh kerajaan melalui Dasar Ekonomi Baru yang dilaksanakan melalui Rancangan Malaysia Kedua (1975-1980).^[1]

Sejarah

Sejarah penubuhan SBP bermula pada tahun 1890, ketika R.O. Winsted menjadi Timbalan dan kemudiannya menjadi Pengarah Pelajaran Tanah Melayu. Pada tahun tersebut “The Selangor Raja School” ditubuhkan sebagai memulakan langkah melahirkan elit Melayu daripada kalangan istana dan anak-anak pembesar negeri, menerusi pendidikan aliran Inggeris. Pada tahun 1894, sekolah ini telah ditutup untuk tujuan pengubahsuaian dan dilahirkan semula dalam bentuknya yang baru pada tahun 1905 di Kuala Kangsar, yang sehingga hari ini dikenali sebagai The Malay College Kuala Kangsar (MCKK).^[2]

Sultan Perak (Sultan Idris) dalam Persidangan Raja-Raja (DURBAR) pada tahun 1903 yang mengkritik dasar pentadbiran Inggeris, khususnya dalam hal pendidikan orang Melayu dengan mengatakan ia “hanya menghasilkan petani dan nelayan Melayu yang lebih baik”^[3]. Sultan Perak sendiri telah menawarkan lokasi penubuhan MCKK di tapak sekarang ini, dengan tujuan “for the education of the Malays of good family and for the training of Malay boys for admission to certain branches of the government service”. Pada tahun 1947, “Malay Girl College” ditubuhkan di Kuala Lumpur, kemudiannya berpindah ke Seremban, Negeri Sembilan dan dikenali sebagai Kolej Tunku Kurshiah sehingga sekarang, sempena nama Raja Permaisuri Agong yang pertama.^[4]

Pada September 1955, sebuah Jawatankuasa Pelajaran telah ditubuhkan yang akhirnya melahirkan Penyata Razak pada tahun 1956. Laporan Penyata Razak kemudiannya diluluskan dan menghasilkan Ordinan Pelajaran 1957. Penyata Razak telah mencadangkan penubuhan enam buah Sekolah Berasrama Penuh (SBP) iaitu, Sekolah Dato’ Abdul Razak (1956), Sekolah Tun Fatimah (1956), Sekolah Tuanku Abdul Rahman (1957), Sekolah Menengah Sultan Abdul Halim (1963), Sekolah Alam Shah (kini dinamakan Sekolah Sultan Alam Shah, 1963) dan Sekolah Seri Puteri (1968).

Pada tahun 1955, Kolej Islam Malaya telah ditubuhkan di atas tapak bekas istana, yang diwakafkan oleh Sultan Hisamuddin Alam Shah di Klang, Selangor^[5]. Pada tahun 1966, kolej ini berpindah ke Jalan Universiti di Petaling Jaya, Selangor. Pada tahun 1967, setelah kerja-kerja pengubahsuaian selesai, kolej ini berpindah semula ke Klang dan diberi nama Kolej Islam Klang.^[6] Pada tahun 1972, pentadbiran kolej ini diambil alih sepenuhnya oleh Kementerian Pendidikan Malaysia dan dinamakan sebagai Kolej Islam Sultan Alam Shah (KISAS).

Antara tahun 1973 hingga 1975, 10 buah SBP yang lain telah dibina menerusi Rancangan Malaysia Kedua. Penubuhan ini bertujuan untuk memberi peluang pendidikan sains kepada pelajar dari kawasan luar bandar.^[7]^[8]

Sehingga kini, Malaysia telah mempunyai 71 buah SBP: 11 buah SBP Premier, 45 buah Sekolah Menengah Sains (SMS), 12 buah Sekolah Berasrama Penuh Integrasi (SBPI) dan tiga buah Sekolah Menengah Agama Persekutuan (SMAP). Enam buah SBP merupakan sekolah lelaki dan enam buah SBP yang lain merupakan sekolah perempuan.

Jenis Sekolah Berasrama Penuh

SBP Premier

SBP Premier terdiri daripada beberapa buah sekolah berasrama penuh yang terawal ditubuhkan dan kebanyakannya diiktiraf sebagai sekolah berprestasi tinggi. Sehingga kini terdapat 11 buah sekolah yang tergolong dalam SBP Premier.

Sekolah Menengah Sains (SMS)

Konsep Sekolah Menengah Sains (SMS) mula ditubuhkan pada tahun 1973 apabila kemajuan pendidikan di kalangan murid luar bandar, khususnya dalam bidang sains mendapat perhatian daripada pemimpin negara. Oleh itu, antara projek penting yang perlu dilaksanakan dalam Rancangan Malaysia Kedua dinyatakan sebagai: "an important project in the plan is the establishment of ten pilot residential secondary science schools to provide added educational opportunities for pupils from rural areas to pursue their education in science subjects.”^[9]

Sebanyak 10 buah Sekolah Menengah Sains yang terawal telah dibina di dalam Rancangan Malaysia Kedua. Sehingga kini, terdapat 46 buah Sekolah Menengah Sains yang telah dibina di serata negara. SM Sains Alor Gajah menjadi Sekolah Menengah Sains yang paling baharu dibuka iaitu pada tahun 2024.

Sekolah Menengah Agama Persekutuan (SMAP)

Konsep Sekolah Menengah Agama Persekutuan (SMAP) mula ditubuhkan pada Januari 1982 atas cadangan Pengarah Bahagian Pendidikan Islam di Kementerian Pendidikan Malaysia pada waktu itu, Tan Sri Dr Abdul Hamid Othman. Idea ini muncul kerana kesedaran Majlis Agama Islam Wilayah Persekutuan pada ketika itu untuk membina sekolah Agama Islam di Kuala Lumpur. SMAP Labu merupakan SMAP pertama yang telah ditubuhkan pada tahun 1982. Sehingga kini terdapat tiga buah SMAP di serata negara iaitu di Negeri Sembilan, Selangor dan Pahang.

Sekolah Berasrama Penuh Integrasi (SBPI)

Konsep Sekolah Berasrama Penuh Integrasi (SBPI) mula ditubuhkan pada tahun 2002. Pada tahun 2002, empat buah Sekolah Menengah Kebangsaan Agama (SMKA) yang dinaik taraf sebagai SBP mula beroperasi. Sekolah-sekolah ini dinamakan sebagai Sekolah Berasrama Penuh Integrasi (SBPI). Konsep integrasi menggabungkan 3 aliran iaitu Aliran Sains Tulen, Aliran Sains Tulen Agama dan Aliran Sains Teknikal. Sehingga kini terdapat 12 buah SBPI di seluruh negara.

Program Tahfiz Model Ulul Albab (TMUA)

Pada tahun 2014, SMAP Bentong menjadi SBP pertama yang melaksanakan program Tahfiz Model Ulul Albab (TMUA). Bagi SBP tersebut, para pelajar perlu menamatkan hafazan Al-Quran dalam tempoh lima tahun persekolahan. Sehingga kini terdapat empat SBP yang telah melaksanakan program ini termasuklah SBPI Batu Rakit, SBPI Rawang, SMAP Bentong dan SBPI Selandar.^[10]

Tradisi SBP

Terdapat beberapa tradisi dan kejohanan SBP yang berprestij. Tradisi dan kejohanan berikut ialah:

Hari Kecemerlangan SBP, HKSBP
Bahas Piala Perdana Menteri
Pertandingan SBP Wind Orchestra
Kejohanan Ragbi SBP 7 sebelah
Nadwah Kepimpinan Islam, NKI
Malaysia International Young Inventors Olympiad (MIYIO)
Fully Residential Schools' International Symposium (FRSIS)
Pertandingan Gamelan dan Caklempong

Falsafah SBP

Pendidikan di sekolah berasrama penuh adalah suatu usaha berterusan bagi menyediakan suasana persekolahan dan pembelajaran yang terancang, terkawal dan sempurna untuk memupuk dan memperkembangkan kebolehan pelajar-pelajar berpontensi ke arah kecemerlangan sebagai insan dan warganegara yang seimbang dan bertanggungjawab terhadap tuntutan agama, bangsa dan negara.

Matlamat SBP

Mewujudkan peluang untuk pelajar yang berpotensi terutamanya dari kawasan dari luar bandar bagi mendapatkan pendidikan dengan kemudahan yang teratur, sempurna dan terkini dalam iklim persekolahan yang kondusif.
Memperbanyakkan peluang pelajar bumiputera mendapat pendidikan berkualiti sebagai persediaan ke arah pendidikan tinggi untuk memenuhi keperluan negara.
Melahirkan pelajar-pelajar yang mempunyai kepimpinan cemerlang melalui pendedahan hidup bermasyarakat sarwajagat.
Melahirkan insan dan warganegara yang bertanggungjawab, berilmu, beriman dan beramal sesuai dengan nilai-nilai hidup masyarakat Malaysia.
Melahirkan pelajar-pelajar yang mempunyai kemampanan sahsiah yang mampu menghadapi alam remaja.
Melahirkan kesedaran kepada seluruh warga SBP supaya dapat menghayati matlamat kecemerlangan SBP.
Mewujudkan warga SBP yang mengamalkan budaya penyayang.
Melahirkan kejituan semangat patriotisme di kalangan pelajar SBP.
Menghasilkan pelajar-pelajar yang dapat menguruskan kerja-kerja dengan cekap, pantas, tepat dan bijaksana.
Menjayakan program pendidikan menengah yang berorientasikan sains bagi mewujud tuntutan wawasan 2020.

Senarai SBP


Bil	Sekolah Berasrama Penuh	Jenis	Singkatan	Zon	Tahun ditubuhkan	Moto	Laman web rasmi sekolah
1	Kolej Melayu Kuala Kangsar (The Malay College Kuala Kangsar)	SBP Premier	MCKK	Utara	1905	Fiat Sapientia Virtus (Kebijaksanaan Mutu Manusia)	[1]
2	Kolej Tunku Kurshiah	SBP Premier	TKC	Selatan	1947	Rajin dan Usaha, Tangga Kemajuan	[2]
3	Kolej Islam Sultan Alam Shah	SBP Premier	KISAS	Tengah	1955	Bersama Merangkul Keunggulan	[[3]]
4	Sekolah Dato' Abdul Razak	SBP Premier	SDAR	Selatan	1956	Berilmu untuk Berjasa	[4]
5	Sekolah Tun Fatimah	SBP Premier	STF	Selatan	1956	Berusaha Tangga Kejayaan	[5]
6	Sekolah Tuanku Abdul Rahman	SBP Premier	STAR	Utara	1957	Ilmu Panduan Hidup	[6]
7	Sekolah Menengah Sultan Abdul Halim	SBP Premier	JENAN	Utara	1963	Belajar dan Berbakti	[7]
8	Sekolah Sultan Alam Shah	SBP Premier	SAS	Tengah	1963	Chita, Usaha, Jaya	[8]
9	Sekolah Seri Puteri	SBP Premier	SSP	Tengah	1968	Ilmu, Usaha, Jaya	[9]
10	Sekolah Menengah Sains Johor	SMS	SMSJ	Selatan	1973	Budi, Karya, Bakti, Ikhlas	[10]
11	Sekolah Menengah Sains Muzaffar Syah	SMS	MOZAC	Selatan	1973	Bersikap Membina	[11]
12	Sekolah Menengah Sains Selangor	SMS	SMSS	Tengah	1973	Budi, Usaha, Bakti	[12]
13	Sekolah Menengah Sains Sultan Haji Ahmad Shah	SMS	SEMSAS	Timur	1973	Hidup Berjasa	[13]
14	Sekolah Menengah Sains Sultan Mahmud	SBP PREMIER	SESMA	Timur	1973	Disiplin, Kualiti, Dedikasi	[14]
15	Sekolah Menengah Sains Sultan Mohamad Jiwa	SMS	SEMOJI	Utara	1973	Berilmu dan Berbudi	[15]
16	Sekolah Menengah Sains Tengku Muhammad Faris Petra	SBP Premier	FARIS	Timur	1973	Sains Asas Kemajuan	[16]
17	Sekolah Menengah Sains Tuanku Jaafar	SMS	STJ	Selatan	1973	Maju Sempurna	[17]
18	Sekolah Menengah Sains Tuanku Syed Putra	SMS	SYED PUTRA	Utara	1973	Tekun, Usaha, Jaya
19	Sekolah Menengah Sains Tun Syed Sheh Shahabudin	SMS	TUN SYED	Utara	1973	Ilmu Asas Kemajuan	[18]
20	Sekolah Menengah Agama Persekutuan Labu	SMAP	SMAPL	Selatan	1982	Ilmu, Iman, Amal	[19]
21	Sekolah Menengah Sains Dungun	SMS	SMSD	Timur	1982	Berilmu, Berdisiplin, Berbakti	[20]
22	Sekolah Menengah Sains Raja Tun Azlan Shah	SMS	SERATAS	Utara	1982	Berdisiplin, Berilmu, Berbakti	[21]
23	Sekolah Menengah Sains Tengku Abdullah Raub	SMS	SEMESTA	Timur	1983	Ilmu, Amal, Budi	[22]
24	Sekolah Menengah Sains Machang	SMS	SMACH	Timur	1983	Berilmu, Berusaha, Berbakti	[23]
25	Sekolah Menengah Sains Muar	SMS	SAMURA	Selatan	1983	Berilmu, Berbakti	[24]
26	Sekolah Menengah Sains Sabah	SMS	SMESH	SQL	1984	Teguh, Setia, Budi	[25]
27	Sekolah Menengah Sains Teluk Intan	SMS	SEMESTI	Utara	1984	Ilmu Teras Hidup	[26]
28	Sekolah Menengah Sains Labuan	SMS	SMEXCEL	SQL	1985	Usaha, Jaya, Bakti	[27]
29	Sekolah Menengah Sains Lahad Datu	SMS	SHIELD	SQL	1988	Berilmu, Bersatu, Terus Maju	[28]
30	Sekolah Menengah Agama Persekutuan Kajang	SMAP	SMAPK	Tengah	1989	Ilmu, Iman, Amal	[29]
31	Sekolah Sains Sultan Haji Ahmad Shah Pekan	SMS	SHAH Pekan	Timur	1989	Ilmu, Amal, Budi	[30]
32	Sekolah Menengah Sains Miri	SMS	SAINSRI	SQL	1990	Berusaha, Berilmu, Beramal	[31]
33	Sekolah Menengah Sains Kuching	SMS	SAINSKU	SQL	1994	Berilmu, Berwawasan	[32]
34	Sekolah Menengah Sains Pokok Sena	SMS	SAINA	Utara	1995	Berilmu, Beramal, Bertaqwa	[33]
35	Sekolah Menengah Sains Kota Tinggi	SMS	SAKTI	Selatan	1996	Ilmu, Bakti, Kualiti	[34]
36	Sekolah Menengah Sains Kuala Selangor	SMS	KUSESS	Tengah	1996	Berilmu, Beramal, Berbakti	[35]
37	Sekolah Menengah Sains Pasir Puteh	SMS	SCIPP	Timur	1998	Ilmu, Amal, Gemilang	[36]
38	Sekolah Menengah Sains Kuala Terengganu	SMS	SESTER	Timur	2000	Menjana Kecemerlangan Jati Diri
39	Sekolah Menengah Sains Hulu Selangor	SMS	SEMASHUR	Tengah	2000	Usaha, Amal, Bakti	[37]
40	Sekolah Berasrama Penuh Integrasi Jempol	SBPI	INTEJ	Selatan	2002	Ilmu Memantapkan Iman	[38]
41	Sekolah Berasrama Penuh Integrasi Rawang	SBPI	SEPINTAR	Tengah	2002	Sumber Penjana Muslim Bestari	[39]
42	Sekolah Berasrama Penuh Integrasi Sabak Bernam	SBPI	INTESABER	Tengah	2002	Ilmu, Iman, Istiqamah	[40]
43	Sekolah Berasrama Penuh Integrasi Temerloh	SBPI	INSOFT	Timur	2002	Ilmu, Iman, Amal	[41]
44	Sekolah Menengah Sains Tuanku Munawir	SMS	SASER	Selatan	2002	Berilmu, Beriman, Berbakti	[42]
45	Sekolah Berasrama Penuh Integrasi Tun Abdul Razak	SBPI	INSTAR	Timur	2003	Beyond Success	[43]
46	Sekolah Berasrama Penuh Integrasi Selandar	SBPI	SISME	Selatan	2003	Cemerlang, Berwawasan	[44]
47	Sekolah Berasrama Penuh Integrasi Batu Rakit	SBPI	BRAINS	Timur	2003	Berilmu, Berakhlak, Berkualiti	[45]
48	Sekolah Berasrama Penuh Integrasi Gombak	SBPI	INTEGOMB	Tengah	2003	Benar, Tepat, Efektif	[46]
49	Sekolah Berasrama Penuh Integrasi Gopeng	SBPI	I-GOP	Utara	2003	Ilmu, Amal, Iman	[47]
50	Sekolah Berasrama Penuh Integrasi Kuantan	SBPI	INTEK	Timur	2003	Membentuk Generasi Pemimpin	[48]
51	Sekolah Menengah Sains Alam Shah	SMS	ASIS	Tengah	2003	Kreatif, Inovatif, Produktif	[49]
52	Sekolah Menengah Sains Seri Puteri	SMS	SESERI	Tengah	2003	Proaktif, Inovatif, Efektif	[50]
53	Sekolah Menengah Sains Sultan Iskandar	SMS	ISKANDAR	Selatan	2003	Sepakat, Bestari, Progresif, Inovatif	[51]
54	Sekolah Berasrama Penuh Integrasi Kubang Pasu	SBPI	I-KUPS	Utara	2004	Cemerlang, Gemilang, Terbilang	[52]
55	Sekolah Menengah Sains Bagan Datoh	SMS	SABDA	Utara	2009	Unggul Terbilang	[53]
56	Sekolah Menengah Sains Kepala Batas	SMS	SAKBA	Utara	2009	Kualiti Pemangkin Kecemerlangan	[54]
57	Sekolah Menengah Sains Kubang Pasu	SMS	KUPSIS	Utara	2009	Sukses, Kreatif, Produktif	[55]
58	Sekolah Menengah Sains Rembau	SMS	SEMESRA	Selatan	2009	Tekun, Bersatu, Berjaya, Terbilang	[56]
59	Sekolah Menengah Sains Tapah	SMS	SESTA	Utara	2010	Berilmu, Bertakwa	[57]
60	Sekolah Menengah Sains Hulu Terengganu	SMS	SAHUT	Timur	2011	Menjana Kecemerlangan Jati Diri
61	Sekolah Menengah Sains Sembrong	SMS	SASEM	Selatan	2011	Ihsan, Ilmu, Khalifah	[58]
62	Sekolah Menengah Sains Setiu	SMS	SAIS	Timur	2011	Ilmu, Sahsiah, Gemilang	[59]
63	Sekolah Menengah Sains Banting	SMS	BASiS	Tengah	2012	Berilmu, Beramal, Berbakti	[60][61]
64	Sekolah Menengah Sains Batu Pahat	SMS	SEHEBAT	Selatan	2012	Integriti, Kredibiliti, Inovatif	[62]
65	Sekolah Menengah Agama Persekutuan Bentong	SMAP	SUPERB	Timur	2013	Melangkaui Kecemerlangan	[63]
66	Sekolah Menengah Sains Jeli	SMS	JeSS	Timur	2013	Ilmu, Amal, Taqwa	[64]
67	Sekolah Menengah Sains Kuching Utara	SMS	SAKURA	SQL	2013	Ilmu, Integriti, Iltizam
68	Sekolah Menengah Sains Tuanku Aishah Rohani	SMS	SGS	Selatan	2014	Modal Insan Aspirasi Negara	[65]
69	Sekolah Menengah Sains Gua Musang	SMS	GUAMSS	Timur	2015	Ilmu, Budi, Kebijaksanaan
70	Akademi Sains Pendang	SMS	PENDETA	Utara	2021	Nurturing Leaders in Humanising Technology
71	Sekolah Menengah Sains Alor Gajah	SMS	SAGA	Selatan	2023	Beriman, Berilmu, Berjasa
72	Sekolah Menengah Sains Segamat	SMS	SESS	Selatan	2024	Holistik, Inovatif, Progresif